‘50 jaar Lewenborg’ en ‘50 jaar Kroon’
twee nieuwe boeken
Eind 2021 verschenen twee nieuwe boeken die ik samen met Kirsten Otten schreef: '50 jaar Lewenborg' en '150 jaar Kroon'.
50 jaar Lewenborg
In de eerste hoofdstukken van 50 jaar Lewenborg beschrijven Kirsten en ik de historie van het gebied waar later Lewenborg verrijst, de planfase rond de aanleg en de opbouw van de wijk. Daarna wordt de wijk thematisch beschreven, met aandacht voor onder andere de winkelstand, scholen, bewonersplatforms, recreatie, sport, cultuur en recente ontwikkelingen. Speciale aandacht is er voor het Gezondheidscentrum Lewenborg.
Eind jaren zestig, wanneer in het hele land op grote schaal nieuwbouwwijken verrijzen, ontwikkelt de stad Groningen plannen voor de wijk Lewenborg. Het is de tijd dat nieuwe ideeën over stadsplanning opkomen, met kleinschaligheid, geborgenheid en de menselijke maat als uitgangspunten. In 1971 start de bouw van de eerste woningen en een jaar later krijgen de eerste bewoners hun sleutel. Onder invloed van stedenbouwkundige Jan Sterenberg, ‘ecotect’ Louis Le Roy en wethouder Max van den Berg ontstaat een wijk waarin veel aandacht is voor het ‘woonmilieu’: autoluwe woonerven, veel groen, speelplaatsen, kunst in de openbare ruimte etc. Bijzonder is dat toekomstige bewoners al in de planfase zijn betrokken en bewonerscommissies altijd volop inspraak hebben gehouden.
De wijk wordt in 1979 als voltooid beschouwd. Nadat Lewenborg steeds vaker negatief in het nieuws komt, wordt er in de jaren negentig begonnen met wijkvernieuwing. Dankzij de inspanning van velen lukt het om de wijk te veranderen in de unieke, groene en diverse wijk die het nu is.
150 jaar Kroon
Slachthuis Kroon Vlees in Groningen en Kroon Vleeswaren in Zwaagwesteinde (Westerein) zijn gevestigde namen in de slagerswereld. Onder consumenten is Kroon leverworst beroemd, ook vanwege de jarenlange sponsoring van SC Heerenveen. De oorsprong van beide bedrijven ligt aan de Steentilstraat in Groningen, waar Theodorus Antonius Kroon slagersknecht is bij z’n neven Sluiter en de slagerij in 1872 overneemt.
De kleinzonen van Theodorus Antonius Kroon, Theo en Piet, staan vanaf 1934 samen aan het hoofd van de slagerij. In 1956 komt Theo’s oudste zoon Bert in het bedrijf. Hij verhuist het vleeswarenbedrijf in 1969 van de Steentilstraat naar Zwaagwesteinde. Piets zoon Rieks begint na de sluiting van het Openbaar Slachthuis in 1983 het slachthuis Kroon Vlees aan de Gotenburgweg in Groningen.
Hoewel Kroon Vleeswaren in 2006 is overgenomen door een ander oud familiebedrijf, Gepo van de familie Van de Poppe, is de bedrijfsnaam Kroon blijven bestaan. Hetzelfde geldt voor het slachthuis, dat sinds 2014 in handen is van Henk Luinge.
De toekenning van het predicaat ‘Hofleverancier’ aan Kroon Vleeswaren Zwaagwesteinde en de nieuwbouw van een ‘Kroon slagerij’ in de Groningse Steentilstraat zijn de meest recente gebeurtenissen in de 150 jaar lange geschiedenis van Kroon
Beno Hofman