Henri Daniel Guyot wordt in 1753 in het Waalse Trois Fontaines geboren als zoon van een arts en kleinzoon van een predikant. Hij gaat naar de Latijnse school in Maastricht en treedt in 1777 in Dordrecht in de voetsporen van zijn grootvader. In 1779 maakt Guyot op de Waalse synode kennis met twee Groninger ouderlingen. Twee jaar later leidt dit tot een benoeming als predikant van de Waalse gemeente in Groningen. In die stad trouwt hij Francine Scatina Marguerite van Iddekinge, met wie hij acht kinderen krijgt.

Bij een bezoek aan Parijs aanschouwt Guyot in 1784 het onderwijs aan ‘doofstommen’. Hij wordt er door geraakt en geïnspireerd en gaat het volgende jaar in zijn eigen huis aan de Brugstraat 3 twee Groningse doven lesgeven. Vanaf 1789 huurt hij voor het dovenonderwijs een bovenkamer aan de Oude Ebbingestraat. Zijn lessen slaan aan en zo opent op 14 april 1790 met veertien leerlingen het eerste Nederlandse doveninstituut met Guyot als president-directeur. In zijn directie zitten verder de patriottische advocaat Willem Hora Siccama en de doopsgezinde kooplieden Gerrit van Olst en Hendrik van Calcar.

Maatschappij tot Nut

Naast de reguliere lessen geeft Guyot elke woensdag een openbare les. In 1791 krijgt het instituut bezoek van prins Willem V en het volgende jaar zijn er verspreid over het land al 24 afdelingen - ‘departementen’ - van het Instituut, met als doel de benodigde financiële middelen binnen te halen. Guyot  beperkt zijn activiteiten niet tot het dovenonderwijs, want in 1791 richt hij samen met z’n directieleden naar voorbeeld van de ‘verlichte’ Edamse doopsgezinde predikant Jan Nieuwenhuyzen ook een afdeling van de ‘Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen’ op. Dit Departement besluit op 11 oktober 1796 tot de oprichting van ‘eene Departements Leer- en Kweekschool’, voorloper van de huidige Hanzehogeschool.

De lessen van het Doveninstituut worden tot 1796 gegeven in de gehuurde kamer aan de Ebbingestraat en daarna in Guyots eigen woning Turftorenstraat 7. In 1801 komt het buurpand erbij, maar door de groei van het instituut is ook dit spoedig onvoldoende. Daarom koopt het ‘Instituut tot Onderwijzing van Dooven en Stommen’ in 1807 drie panden aan de ‘Beplante Ossemarkt’. Het huidige Guyotplein 3 wordt directeurswoning. Nummer 4 gaat direct tegen de vlakte om plaats te maken voor een schoolgebouw. Nog voordat Willem I koning is, komt hij in oktober 1814 al een kijkje nemen bij het instituut. In 1822 vindt nog een grote verbetering plaats met de bouw van een nieuw hoofdgebouw op de plaats van het gesloopte zeventiende-eeuwse pand op nummer 2.

Monument

Henri Daniel Guyot overlijdt op 10 januari 1828 en krijgt een eenvoudig grafmonument op de net aangelegde Zuiderbegraafplaats. Henri Daniel werd opgevolgd door zijn zoon Charles (1828-1854) en daarna door zoon Rembt Tobias Guyot (1854-1861). Ter ere van de stichter wordt op 21 november 1829 midden op het plein een monument opgericht. Op dezelfde dag wordt een borstbeeld van hem geplaatst in het schoolgebouw. Bij het 100-jarig bestaan van het instituut in 1890 wordt bovendien het plein naar de stichter genoemd. 

Uiteindelijk heeft het instituut gebouwen in het hele gebied tussen de Nieuwe Kijk in ’t Jatstraat, Kleine Leliestraat en Nieuwe Boteringestraat. Op 14 april 1948 krijgt het van koningin Wilhelmina het predikaat Koninklijk. Ruimtegebrek leidt in 1985 tot verhuizing van het instituut naar Haren. Negen jaar later komt aan het Guyotplein de sloper en maakt het oude schoolgebouw plaats voor een nieuw rechtbankgebouw. 

Beno Hofman