Na zestig jaar weer een opening van Mutua Fides
De geschiedenis van Mutua Fides
Met een ceremonie in de Martinikerk en tal van hoogwaardigheidsbekleders. Zo vindt 60 jaar geleden de officiële opening van het nieuwe Mutua Fides aan de Grote Markt plaats en zo gebeurt dat op 21 juni 2014 opnieuw. Een verschil is dat de feitelijke openingshandeling in 1954 wordt verricht door een oud-commissaris van de Koningin en oud-rector van Vindicat, jonkheer A.W.L. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer, en in 2014 door rector magnificus Elmer Sterken. Bij deze gelegenheid verschijnt ons boek: 'Mutua Fides 1815-2014, Je zit er nooit genoeg'.
Dat Vindicat na 60 jaar weer een nieuwe ‘kroeg’ krijgt, is het gevolg van de gemeentelijke plannen voor de oostkant van de Grote Markt. Even overweegt het studentencorps om de uitbreiding aan de achterkant af te breken en aan de voorkant bij te bouwen, maar uiteindelijk wordt besloten een stukje op te schuiven. Zo hoeven de Vindicaters hun Mutua Fides pas te verlaten op het moment dat het nieuwe klaar is. In de bijna 200-jarige geschiedenis van Vindicat is het al de achtste sociëteit. En op 9 jaar na zit het Corps altijd aan de Grote Markt.
Mutua Fides – ‘Wederzijdse trouw’ – ontstaat op 3 maart 1815, nauwelijks twee weken na de oprichting van ‘Vindicat atque Polit’. Aanvankelijk worden twee bovenzaaltjes gehuurd van Het Gouden Hoofd, op de hoek van de Waagstraat en de Grote Markt. In 1823 wordt voor het eerst verhuisd, naar een bovenzaal van café Kuilenburg aan de noordzijde van de Grote Markt. Er zijn in die tijd ongeveer 250 studenten in Groningen en bijna 200 daarvan zijn lid van Vindicat. Verslechterde verhoudingen met de weduwe Kuilenburg doen de Vindicaters in 1838 weer verkassen, dit keer naar café De Pool op de hoek met de Oude Ebbingestraat. Ondanks een nieuw Academiegebouw hangt sluiting van de universiteit in de lucht en daalt het aantal aanmeldingen. Het dieptepunt is in 1870 met slechts 142 studenten en ruim honderd corpsleden.
Eerste eigen sociëteit
Na de redding van de Groningse universiteit durft de vereniging aan een eigen pand te denken. Eerst valt het oog op een huis op de hoek van de Zwane- en de Boteringestraat. Dat blijkt te duur en ook meerdere panden in de Herestraat vallen af. Uiteindelijk wordt Grote Markt 15 gekocht. Architect D. Kruyf maakt een ontwerp voor nieuwbouw en op 22 juni 1883 vindt de feestelijke opening plaats. De indeling van MF 4 lijkt erg op die van de na-oorlogse ‘kroeg’. Op de begane grond een eetzaal – een nieuw fenomeen – met daarachter de keuken, een rijwielbergplaats en kantoren voor de kroegcommissie en de directeur. Op de eerste verdieping is aan de voorzijde de conversatiezaal met daarachter het buffet en een lange smalle biljartzaal. Urineren kan in de beginjaren gewoon in de ‘CZ’ in de noordwesthoek in een ‘afwateringsroostertje’. Aan beide zijden is een grote open haard en vanaf 1889 is hier ook het beeld van Vindicats beschermheilige Sint Joris aanwezig.
Op de tweede verdieping zijn de leeszaal, de Commissiekamer, de Senaatskamer en de Directeurswoning. Een glazenkast uit de Commissiekamer en een kast uit de Senaatskamer, die in 1883 zijn verworven, zijn waarschijnlijk de enige meubelstukken die nu nog in MF staan. De zolderverdieping is aanvankelijk bedoeld voor opslag, maar er worden in de loop der jaren steeds nieuwe vertrekken ‘afgetimmerd’. Het oudste en mooiste vertrek is het Senaatsbureau, waar het dagelijks beleid bepaald wordt. Een klein zoldertje wordt de Berendien genoemd. Op 31 oktober 1941 wordt de kroeg uit protest gesloten omdat de bezetter het lidmaatschap van Joden verbiedt. Het pand wordt vervolgens verhuurd aan de Provinciaal Voedselcommissaris E.H. Ebels, de latere commissaris van de koningin.
Noodonderkomens
Doordat Mutua Fides bij de bevrijding van de stad verloren gaat, moet er worden gezocht naar een noodonderkomen. Op 3 mei 1945 wordt het corpsleven hervat in het Corps de Garde. Door de beperkte ruimte in dit MF 5 wordt direct uitgekeken naar een ruimer pand. Ook wordt die zomer Jo Vegter al gepolst als architect voor mogelijke nieuwbouw aan de Grote Markt. In september 1946 wordt Emmasingel 5 het volgende noodonderkomen. Ondertussen wordt nagedacht over een definitieve oplossing: aankopen van een bestaand pand behoort tot de opties. Een terugkeer naar de Grote Markt staat niet bij voorbaat vast, zeker niet naar de oude plek. Winkeliers willen aan de noordzijde graag een aaneengesloten winkelwand, maar dan blijkt verhuizen naar de oostwand mogelijk. De plek waar het Scholtenhuis en het Huis Panser/ de oude Herensociëteit hebben gestaan, is beschikbaar. Daar kan Vindicat breed in plaats van diep bouwen.
Op 25 oktober 1952 legt oud-Corpslid professor I.B. Cohen de eerste steen van Mutua Fides 7. Van het verwoeste MF 4 resten de monumentale koppen van Boerhaave, Erasmus en De Groot en een aantal geredde blauwe olifanttegeltjes krijgt een plek op het toilet ‘De Blauwe’. Op 27 februari 1954 is het zover en wordt de nieuwe kroeg officieel in gebruik genomen. Ruim zestig jaar later is er van dit MF 7 geen spoor meer, maar in de traditie van het Corps is opnieuw een aantal elementen meeverhuisd. Elementen uit de gevel en veel uit het oude interieur. Zelfs in de indeling van MF 8 is veel van het oude te herkennen.
Beno Hofman