Scheikundig Laboratorium op 23 november 1912 in gebruik genomen
Het Paleis
De opening van wat nu Het Paleis heet maar dan het Scheikundig Laboratorium is, vindt plaats op zaterdag 23 november 1912. Het openingswoord wordt gesproken door de hoogleraar anorganische scheikunde, F.M. Jaeger. Zijn rede heeft als titel: ‘Een en ander uit de ontwikkelingsgeschiedenis van het chemische onderwijs aan de Groningsche Universiteit’.
Frans Maurits Jaeger wordt in 1877 in Den Haag geboren als zoon van een oud-artillerie officier en wiskunde-leraar. Na een studie scheikunde, mineralogie en kristallografie in Leiden, specialiseert hij zich in de laatste studie in Berlijn. Na een korte loopbaan als docent komt Jaeger in 1908 naar Groningen als lector in de chemische propedeuse. Het volgende jaar wordt hij benoemd tot hoogleraar in de anorganische en fysische chemie. Professor Jaeger blijft in functie tot 1943 als hij zogenaamd om gezondheidsredenen maar in feite omdat hij het niet eens is met de maatregelen van de bezetter. Twee jaar later overlijdt hij in Haren.
Academiebrand
Op het moment dat Jaeger naar Groningen komt, is het voor de universiteit en de scheikunde behelpen! Op 30 augustus 1906 is het Academiegebouw en daarmee ook het scheikundig laboratorium namelijk in vlammen opgaan. De regering stelt geld voor ‘een afzonderlijk, buiten de te herbouwen akademie gelegen chemisch laboratorium’ beschikbaar. Het beoogde bouwterrein – ‘gelegen aan de overzijde van het Boterdiep, tusschen ’t Verbindingskanaal en de oude Israëlitische begraafplaats’ – is op dat moment ‘onder beheer van de departementen van oorlog en finantiën’. Het duurt tot 1908 voor het in handen is van het juiste ministerie, dat van binnenlandse zaken.
Nieuw laboratorium
Het bouwplan wordt gemaakt door rijksbouwmeester Jan A. Vrijman, die ook verantwoordelijk is voor het nieuwe Academiegebouw. In februari 1910 gaat de eerste spade de grond in voor het neo-classicistische laboratoriumgebouw. Door de voorbereidingen tot de demping van het Boterdiep en het nog ontbreken van de Bloemsingel, heeft de officiële opening heel wat voeten in de aarde. Na het leggen van een ‘hulptoegangsweg’ kan deze plaats op 23 november 1912 plaatsvinden. Aanvankelijk bestaat het ‘Scheikundig Laboratorium’ uit een vleugel voor anorganische en fysische chemie en een vleugel voor organische chemie. In het middendeel wordt onderwijs gegeven.
Uitbreidingen
Door de groei van het scheikunde onderwijs is het gebouw spoedig te klein. Begin 1927 wordt begonnen met de bouw van een nieuwe vleugel langs het Boterdiep. Het blijft niet bij deze uitbreiding. Doordat er na de oorlog geen ruimte meer is op het eigen terrein, klopt de universiteit bij de gemeente aan. In 1953 stelt de gemeenteraad de grond van de oude joodse begraafplaats beschikbaar. Vier jaar later wordt begonnen met de bouw van een nieuw laboratorium. Op 31 mei ’61 komt een hoge Haagse ambtenaar van het ministerie van onderwijs de opening verrichten. En in de winter van 1963-’64 komt er op de hoek van de Bloemsingel en Jodenkamp nog een ‘scheikundig transistorium’ bij.
Beno Hofman