Bepalend voor de omgeving van ‘Pino’ is de aanleg van de zogeheten Helperlinie, eind zeventiende eeuw. In 1765 wordt aan de binnenzijde van de vestingwerken een vrijwel vierkant bos aangelegd naar een ontwerp van stadshovenier J.C. Becker. Vanuit een centrale open ruimte laat Becker acht rechte lanen in alle richtingen lopen, waardoor een in die tijd met name bij jagers zeer populair ‘sterrebos’ ontstaat. De Helperlinie wordt de grens van het Groninger stadsgebied. Als Groningen in 1880 een paardentram krijgt, heeft deze dan ook hier zijn eindpunt.

Overstapplaats

Na de opheffing van de vesting breidt het Sterrebos in 1883 in zuidelijke richting uit. De gemeentegrens wordt het volgende jaar verschoven, opdat de nieuw te bouwen gevangenis op Gronings grondgebied kan komen te staan. Vanaf 1884 vormt de Natte Brug de grens tussen de gemeentes Groningen en Haren. De stadse paardentramlijn wordt niet verlengd, maar door over te stappen op de paardentram van de ‘Tramweg-Maatschappij Zuidlaren-Groningen’ kan er toch verder worden gereisd. De tram, met bijbehorende remise, is waarschijnlijk een belangrijke reden voor de bouw van wat later ‘Pino’ wordt.

Koemelkerij

Hoe oud de oorspronkelijke bebouwing op de plek van ‘Pino’ is, is niet met zekerheid te zeggen. Bij de instelling van het kadaster in 1832 is er ter plekke in elk geval een koemelkerij/ boerderij, in die tijd toebehorend aan koemelker Berend Schiering. Later zijn z’n schoonzoon Menke van der Wolde en kleinzoon Berend van der Wolde (1849-1893) eigenaren. De laatste opent in de jaren tachtig van de negentiende eeuw, na de komst van de paardentram, in zijn voorhuis een café. Ernaast – op Hereweg 95 – is al veel langer een koffiehuis-herberg, het latere Boschhuis.

Het huidige pand

Na het overlijden van Berend van der Wolde laat zijn weduwe Geessien Vos in 1897-’98 het voorste deel van het gebouw afbreken en vervangen door een café met bovenwoning naar ontwerp van architect/aannemer K.H. Holthuis. Erachter komt een ‘vrije kamer’. Tot 1922 blijft het pand in handen van de familie Van der Wolde. Hierna zijn achtereenvolgens Fr. Klein, E. Maathuis en H. van der Kamp de cafébazen. Als de eigenaar het in 1955 wil verkopen en Van der Kamp geen interesse heeft, wordt Henk Ningen de nieuwe eigenaar. Hij bedenkt de naam ‘Passage’. Als in 1988 het Boschhuis wordt gesloopt en ‘Passage’ inmiddels ‘Dixie’ is gaan heten, probeert de gemeente Ningen vergeefs tot verkoop te bewegen. Pizzeria Pino is de laatste horeca-bestemming van Hereweg 97. De laatste jaren is het pand in gebruik bij het Technisch en Creatief Jeugdcentrum Stichting SCN.

Beno Hofman