Trammelant in de Partij van de Arbeid
Een herhaling van 1972
Met de huidige trammelant binnen de PvdA dringt een vergelijking met veertig jaar geleden zich op. In een proces van 'politieke cultuurverandering' ruimen net als toen oude machthebbers het veld. Het proces van toen heeft al enkele slachtoffers gemaakt als wethouder Wim Hendriks in 1972 als laatste van de oude bestuurders ten onder gaat aan de dadendrang van jonge politici als Max van den Berg en Jacques Wallage.
Wim Hendriks wordt in 1922 in Groningen geboren in een echt SDAP-nest. Direct na de bevrijding wordt hij zelf lid van de partij en het volgende jaar hoort Hendriks bij de eerste leden van de dan opgerichte PvdA. In 1955 komt Wim Hendriks in de gemeenteraad, terwijl hij overdag zijn geld verdient als procuratiehouder bij uitgeverij J.B. Wolters. Na de verkiezingen van 1962 wordt Hendriks voorzitter van de uit zestien leden bestaande PvdA-fractie. Net als in de voorafgaande periode levert de partij dan twee van de vijf wethouders: oud-gediende Jan de Wilde en nieuwkomer J.J.H. van der Ree.
Bij de verkiezingen van 1966 worden de eerste voortekenen van een nieuwe tijd zichtbaar. De PvdA-lijst is aanzienlijk verjongd en ook de inmiddels 44-jarige Hendriks wordt in de verkiezingsfolder gemakshalve nog tot de jongeren gerekend. Hij wordt lijsttrekker en het verbaast niemand dat hij op 6 september wordt gekozen tot wethouder en opvolger van de 70-jarige De Wilde. De PvdA moet in vergelijking met de verkiezingen van 1962 twee zetels inleveren, maar krijgt wel weer twee wethouders waardoor de 57-jarige Van der Ree aan een tweede termijn kan beginnen.
Harmoniekwestie
De discussie over het al dan niet slopen van de concertzaal van De Harmonie wordt wethouder Van der Ree in 1970 fataal. Hoewel de meerderheid van de raad de wethouder steunt, horen twee jonge PvdA-raadsleden bij de tegenstemmers. Buiten de raad roeren ook Van den Berg, die inmiddels is opgeklommen tot voorzitter van het gewest van de PvdA, en Wallage zich. Op 19 februari 1970 wordt op de algemene ledenvergadering de kandidatenlijst voor de naderende gemeenteraadsverkiezingen opgesteld. Van de veertien zittende raadsleden krijgen slechts zes opnieuw een verkiesbare plaats.
Naast Van der Ree behoort Hendriks' vriend, fractievoorzitter M.W.J. (Marten) Kastermans, tot de slachtoffers. En hoewel Wim Hendriks zelf gewoon weer lijsttrekker wordt, voelt hij de hete adem van jongelingen als Jan Postma (op 2), Max van den Berg (op 3) en Jacques Wallage (op 5) in z’n nek. Aan het Nieuwsblad van het Noorden laat Hendriks in mei echter weten niets te vrezen. De nieuwe ploeg zal de problemen ‘fris aanpakken’ en de op nummer 14 staande Bert Barmentloo (door de krant gespeld als Barmen ’t Loo!) is volgens hem de enige ‘uitgesproken Nieuw Linkser’.
De PvdA behaalt dit keer ‘slechts’ dertien zetels, maar heeft als grootste partij wel weer recht op twee wethouderszetels. Omdat Postma zijn studie voor laat gaan, komt Max van den Berg voor de tweede post in aanmerking. Ondanks aanvankelijk verzet van Hendriks en andere partijen wordt Van den Berg gekozen en krijgt hij de door hem gewenste portefeuille cultuur. Om andere partijen gerust te stellen word het beheer van de cultuurgebouwen echter aan Hendriks toevertrouwd.
Val van afspiegelingscollege
Spoedig komen de verschillen tussen Wim Hendriks en de door jongeren gedomineerde fractie aan het licht. Als Max van den Berg in de zomer van 1972 in conflict komt met een aantal collega-wethouders en het afspiegelingscollege valt, komt Hendriks’ einde als wethouder. Na Van der Ree, Kastermans en ook afdelingsvoorzitter Bé Tent, is het nu de beurt aan Wim Hendriks om een stap terug te doen. In het dan gevormde 'programcollege' krijgt de PvdA dit keer drie wethouders, naast Van den Berg zijn dit Jacques Wallage en Bert Barmentloo.
Wim Hendriks blijft raadslid tot 1974. Bij de verkiezingen van dat jaar, die de PvdA een winst oplevert van maar liefst vijf zetels, komt Hendriks niet meer voor op de kandidatenlijst. Hij krijgt datzelfde jaar een benoeming tot burgemeester van Sliedrecht en zit ook nog enkele jaren in de Eerste Kamer (1975 tot ’77). Na zijn pensionering in 1987 keert Hendriks direct terug naar Groningen. Zijn laatste politieke activiteit is de vervulling van het waarnemend burgemeesterschap in Finsterwolde van 1988 tot ’90. Wim Hendriks overlijdt in 2003 in zijn geboortestad.
Beno Hofman