In 1921 brengt GVAV Rapiditas voor het eerst in Groningen ‘atletiek op straat’. De net ontstane fusieclub heeft een landelijke primeur met een ‘stedenestafette’ Haren-Groningen. Vanwege de toename van het verkeer wordt de stedenestafette al in 1925 omgezet in een ‘ronde van Groningen’. Er wordt gelopen over de singels, aanvankelijk van de zwaaikom naar de Steentilbrug en later tussen het Emmaplein en het Hereplein. Op 30 juni 1939 constateert het Nieuwsblad van het Noorden echter: ‘Helaas missen wij de laatste jaren onze estafettes rond Groningen, welke altijd zoozeer de belangstelling hadden’. Het verbaast dan ook niet dat de krant het initiatief voor een ‘Plantsoenloop’ van harte toejuicht.

De 1e Plantsoenloop

De atletiekbond KNAU ziet de Plantsoenloop als onderdeel van een ‘serie een veldloopen’ en spreekt over een loop ‘over bergen en door dalen’. Als datum wordt donderdag 29 juni gekozen. Hoewel het lustrumprogramma van die dag vanwege o.a. de verjaardag van Prins Bernhard weinig onderdelen bevat, heeft de loop wel concurrentie. De Plantsoenloop begint om half acht ’s avonds, terwijl Oranje Nassau een half uur later op de Grote Markt een turndemonstratie geeft. De individuele wedstrijd in het Plantsoen kent drie klassen: junioren, senioren en zogeheten ‘cracks’. De laatsten lopen 3000 meter en van de 80 deelnemers komt de Leeuwarder J. Walstra als eerste over de finish. De tweede plaats is voor de Groninger J. Goed van atletiekvereniging De Sportparkers.

Ook op 26 februari 1944 is er een Plantsoenloop. Deze wordt dan georganiseerd door atletiekvereniging AVG ’26 en weer is J. Walstra de snelste over de uitgezette 3000 meter. De tweede plaats is dit keer voor Sjabbo Dijkhuis van het Groningse Olympia. In het najaar van 1945 is er weer een Plantsoenloop en opnieuw moet Dijkhuis zijn meerdere erkennen in Walstra. Ook in de volgende jaren zijn er veldlopen in het Noorderplantsoen, maar de naam Plantsoenloop wordt voorlopig niet meer gebruikt. 

Begin van een reeks

De Plantsoenloop, zoals wij die nu kennen, wordt op zaterdag 1 november 1958 voor het eerst gehouden. Het Nieuwsblad van het Noorden spreekt dan overigens nog gewoon over een ‘veldloopserie’. De door de in 1946 opgerichte Groningse atletiekvereniging Nurmi georganiseerde loop blijkt een succes, want een dag tevoren meldt de krant: ‘zelden was het aantal ingeschrevenen zo groot als deze keer’. Op 31 oktober 1959 is echt sprake van de ‘Plantsoenloop’ en dat blijft daarna zo. De loop wordt jaarlijks gehouden op de laatste zaterdag van oktober of de eerste van november. Meervoudige winnaars zijn bekende atleten als Elly van Hulst en de Groningers Henk Kalf en Olfert Molenhuis.

Beno Hofman